آیا تا به حال در مورد طرحواره وابستگی و بی کفایتی و تاثیر آن بر زندگی فرد چیزی شنیده اید؟ طرحواره های ناسازگار مجموعه ای از باورهای مرکزی، احساسات و حالت های بدنی هستند که هنگام مواجهه با آن ها احساس ناامنی و پریشانی می کنیم. این طرحواره ها به طور اختصاصی و گشترده در نظریه اسکیماتراپی جفری یانگ مورد بحث قرار گرفته اند. یانگ در تئوری خود به 18 طرحواره ناسازگار اشاره می کند که وابستگی و بی کفایتی نیز یکی از آن هاست. ما در ادامه به توضیحات بیشتری در این باره اشاره کرده ایم. پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

منبع: طرحواره وابستگی و بی کفایتی

طرحواره وابستگی و بی کفایتی؛ آشنایی با طرحواره های ناسازگار اولیه

طرحواره های ناسازگار اولیه مجموعه ای از باورهای مرکزی، تصاویر ذهنی، خاطرات، هیجانات عاطفی و بدنی هستند که هنگام مواجهه با آن ها احساس ناامنی و پریشانی می کنیم. این طرحواره ها به طور اختصاصی و گسترده در نظریه اسکیماتراپی جفری یانگ مورد بحث قرار گرفته اند. یانگ در تئوری خود 18 طرحواره ناسازگار اولیه را شناسایی کرد. او بر این باور بود که هریک از آن ها در پاسخ به برآورده نشدن یا ارضای بیش از حد نیازهای هیجانی در دوران کودکی پدید می آیند. البته عواملی نظیر خلق و خوی منحصر به فرد خود کودک نیز علاوه بر رفتار والدین در پدید آیی طرحواره های ناسازگار نقش دارند. طبق نظریه یانگ 5 نیاز هیجانی اصلی که ارضای آن ها در دوران کودکی بسیار اهمیت دارد نیاز به دلبستگی، هویت و خودمختاری، آزادی بیان، نیاز به پذیرش محدودیت و تفریح را شامل می شود.

طرحواره وابستگی بی کفایتی چیست؟

طرحواره وابستگی بی کفایتی به مجموعه عقاید، باورها و احساسات فرد اشاره دارد که همواره به او هشدار می دهند نمی تواند بدون تکیه به دیگران اعمال زندگی خود را پیش ببرد. در حقیقت محتوای این طرحواره بر ناتوانی و بی کفایتی تاکید دارد. به طوری که افراد در این شرایط دائما احساس می کنند برای انجام کارهای مختلف به اندازه کافی خوب نیستند و بدون حضور دیگران همیشه مرتکب اشتباه می شوند. این موضوع تا حد زیادی عملکرد آن ها را در زندگی تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند تصمیم های آن ها را نیز متزلزل کند.

علل پدیدآیی طرحواره بی کفایتی

طبق نظریه جفری یانگ، دو عامل مهم در شکل گیری هر طرحواره ناسازگار نقش دارند که خلق و خوی منحصر به فرد کودک و نحوه پاسخ گویی والدین به نیازهای هیجانی را شامل می شوند. در همین راستا او معتقد بود که طرحواره وابستگی بی کفایتی اغلب در افرادی پدید می آید که نیاز به هویت، خودمختاری و کفایت در آن ها به درستی ارضا نشده است.  منظور از هویت این است که افراد بتوانند در خانه عقاید خود را داشته باشند و در عین حال که به والدین احساس تعلق می کنند مرزهای سالمی میان خود و پدر و مادر ایجاد نمایند.

طرحواره وابستگی بی کفایتی بیشتر در چه افرادی دیده می شود؟

شواهد بالینی نشان می دهد افرادی که والدین مضطرب، کنترل گر، دخالت گر یا بالعکس پدر و مادری بسیار سهل انگار دارند بیش از دیگران ممکن است طرحواره وابستگی بی کفایتی را از خود نشان دهند. هم چنین افرادی که از نظر زیستی حساسیت بیشتری نسبت به تنبیه دارند و همواره تهدیدهای بیرونی را بیش برآورد می کنند نیز بیشتر در معرض درگیری با طرحواره وابستگی بی کفایتی قرار دارند.

درمان طرحواره بی کفایتی

با وجود اینکه طرحواره درمانی تقریبا رویکرد جدیدی محسوب می شود اما تحقیقات زیادی در مورد آن انجام شده است و شواهد بالینی کارایی آن را در درمان انواع اختلالات روان شناختی به خصوص مشکلات شخصیتی نظیر اختلال شخصیت مرزی نشان می دهند. از همین رو امروزه بسیاری از روانشناسان دوره های تخصصی خود را در این زمینه می گذرانند و در جلسات روان درمانی این رویکرد را به کار می برند. برای شناسایی طرحواره های ناسازگار در خود و درمان آن ها باید به یک روانشناس بالینی دوره دیده در زمینه اسکیماتراپی مراجعه کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه مسائل مختلف روانشناسی می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

سوالات متداول